Rudi Dekkers, de man die Mohammed Atta en en Marwan Al Shehhi vlieglessen gaf.
De namen Mohammed Atta en Marwan Al Shehhi, behoeven eigenlijk geen nadere toelichting. Maar voor wie iets van de recente wereldgeschiedenis heeft gemist: het zijn de kapers die de verkeersvliegtuigen in handen kregen, en ze op de beruchte datum 9/11, met hun eigen handen aan de stuurknuppel, de Twin-Towers in vlogen. Het resultaat: duizenden doden en het begin van wat op een derde wereldoorlog is gaan lijken. Rudi Dekkers is de man die in Florida twee vliegscholen runde. Beide kapers zijn door hem opgeleid en hij heeft ze een tijdje onderdak verleend. Hij had niet het flauwste vermoeden wat de ware bedoelingen van zijn leerlingen waren. Na 9/11 ging Dekkers door een diep dal. Zijn vliegscholen verloren klandizie, zijn imago ging aan barrels en van zijn miljoenen bleef vrijwel niets over. Het verhaal van de man die anoniem zijn droom verwezenlijkte, vliegen en vliegers opleiden, en die door toeval een belangrijke rader in een keten van noodlottige gebeurtenissen werd.
Dekkers heeft een boek geschreven, De Vliegende Hollander. “Daarin staat mijn hele verhaal. Er is zoveel onzin over mij in de wereld verspreid. Vooral in anonieme nieuwsgroepen op het internet en op sites met tendentieuze berichtgeving, zoals die altijd zo goed geïnformeerde (grijnst) conspiracy communities (na jaren Amerika, switcht Dekkers, vooral wanneer hij emotioneel, wordt tussen Nederlands en Amerikaans). Op de serieuze pers heb ik trouwens niks aan te merken. Van de grote kranten tot Oprah en Larry King, werd ik nergens met vooroordelen geconfronteerd. Wat ik nu wel weet, is dat verzinsels en leugens het bij de massa beter doen dan feiten en nuance. Ach, de hele roddelpers is erop gebaseerd.”
Dekkers is voor een paar dagen in Nederland. “Ik zou hier niet meer kunnen aarden. Ligt niet aan de landsaard, maar aan de temperatuur. Ik ben allergisch voor kou. Florida is het ideale klimaat voor een man met mijn hang naar warmte. Bovendien is de lucht er meestal strakblauw, het waait er niet hard en alleen al daarom is het een van beste locaties om een vliegschool te runnen. Bovendien is vliegen in Amerika veel goedkoper dan in Nederland. Lessen en brandstof zijn nog betaalbaar, en anders dan in Nederland, hoeft een leerling niet te betalen voor een landing. Als je weet dat landingen oefenen een van de meest intensieve aspecten van vliegen is, dan weet je meteen waarom zoveel nationaliteiten hun brevetten in Amerika willen halen.Dat de eisen er minder hoog zouden liggen is een fabel. In Amerika worden aan vliegers dezelfde strenge eisen gesteld als elders. Misschien zelfs wel strenger. Als ik te weinig piloten heb die een brevet halen binnen de termijn die daarvoor staat, dan moeten niet zij, maar ik worden bijgeschoold. Dus gesjoemel kun je wel vergeten: het richt zich alleen maar tegen jezelf.”
Dus Atta en Marwan waren gemotiveerde leerlingen? “Laat ik zeggen dat het niet de meest serieuze leerlingen waren die bij ons zijn opgeleid. De instructeurs die met ze de lucht in gingen klaagden soms dat ze er met de pet naar gooiden. Ze luisterden slecht, volgden de aanwijzingen niet op en lapten veiligheidsvoorschriften aan hun laars, dat soort dingen. Maar dat is een patroon dat je veel tegenkomt bij leerlingen met geld, die denken dat vliegen iets is dat je er even bij doet. Na wat harde woorden met ze te hebben gewisseld, waren ze letterlijk en figuurlijk bij de les. En gedroegen ze zich als normaal. Wel was Atta structureel onaangenaam tegen vrouwen. Marwan was als mens niet onaangenaam. Correct tegen de staf, correct tegen vrouwen en in tegenstelling tot Atta socialiseerde hij makkelijk binnen de groep. Als Atta erbij was, kreeg hij iets onderdanigs. In retrospectief interpreteerde ik dat als meester / knecht relatie. Maar destijds viel het me niet op. Atta was nou eenmaal een autoritair type.”
“Had u geen argwaan toen deze heren zich bij u meldden, dat is waarschijnlijk de vraag die honderden malen aan u gesteld is.” “Zonder meer. Had je niet aan de gezichten kunnen zien dat deze heren van plan waren de Twin-Towers binnen te vliegen? Ik heb soms het idee dat de mensen denken in de overzichtelijke wereld, die al jaren in de Donald Duck wordt getekend, en waarin elke boef voor de herkenbaarheid met een zwart balkje en een nummertje is afgebeeld. Maar het universum van Duck is een sprookje en de echte wereld is allerminst sprookjesachtig. Laten we wel wezen: Ted Bundy was een uiterst charmante verschijning, die het tot medewerker van een senator schopte. Er zijn nog steeds mensen die geloven dat zo'n charmeur geen moorden gepleegd kan hebben. Op een vliegschool komen mensen van alle nationaliteiten, elke kleur en iedereen heeft een andere achtergrond. Natuurlijk komen er mensen die je om een of andere reden minder sympathiek vindt. Maar als dat een grond zou zijn om een kandidaat te weigeren, dan zouden alle vliegscholen hun deuren wel kunnen sluiten. Iedereen die met geldige papieren komt en betaalt mag lessen. Aardig of onaardig. Ik vond Atta geen aardige man. Hij had, in mijn optiek, een kille uitstraling, op het arrogante af. Maar ik denk dat iedereen wel eens met kille, arrogante types heeft te maken, zonder meteen te denken dat daarachter de slechtst mogelijke bedoelingen schuilgaan. En wat Marwan betreft: dat was gewoon een aardige vent. En bedenk daarbij dat zich op elke vliegschool veel leerlingen melden met een Arabische, islamitische achtergrond. Ze hebben vaak het geld om te gaan vliegen, willen goed opgeleid worden en halen hun brevet om in het land van herkomst normaal vlieger te worden. Voor 9/11 was het geen optie om daar iets achter te zoeken. Achteraf bleek dat er bij de FBI wel een bericht circuleerde dat er mensen met een extreem islamitische achtergrond plannen hadden om iets met vliegtuigen te doen. Wanneer zo'n bericht de vliegscholen had bereikt, was er mogelijk alerter gereageerd. Maar dat is wijsheid achteraf.”
Het is de vraag of er nu wél adequaat gereageerd wordt. “Naar mijn mening is er een overkill aan overbodige maatregelen. Die maken het vliegen niet leuker en net zo min veiliger. Alle strenge maatregelen ten spijt, van een creditkaart kun je een mes maken, een cockpitdeur kun je in rammen met een trolley en luchthavenpersoneel kan worden omgekocht. Die voorgespiegelde veiligheid is merendeels schijn.”
9/11 staat in het collectief geheugen gegrift. Maar hoe zit dat bij Dekkers? “Totaal onwerkelijk. Toen ik hoorde dat er twee studenten van mij bij betrokken waren had ik het gevoel waarvan ik daarvoor als rationeel denkend mens nooit gedacht had dat het bestond: een soort uittreding. Mijn geest keek vanaf een afstand naar mijn lichaam. Op een of andere manier was het een soort metafysische ervaring. Ik besefte dat ik gekoppeld was aan iets groters dan iemand ooit had kunnen voorzien. Daarna kwam er pure woede. Vooral toen Atta in beeld kwam. Ik was al niet gecharmeerd van deze man. Ik heb nooit gedacht dat ik persoonlijk iemand zou kunnen vermoorden. Maar tot op de dag van vandaag heb ik het gevoel dat ik beide heren, zonder enig gevoel van wroeging, aan repen zou kunnen snijden. Het was niet zo dat mijn wereld instortte, al is dat daarna in zekere zin wel gebeurd. Ik besefte dat het was afgelopen met mijn vliegschool. En ik voelde me emotioneel verantwoordelijk, al was ik dat rationeel niet. Daarna begon het hele proces: de massa die niet wil geloven dat ik echt van niks kon weten. Mijn naam die, besmet en wel de hele wereld over ging. Het mediacircus. Dat laatste heb ik bewust gezocht. Ik besefte dat de enige manier om de wereld duidelijk te maken dat ik net zo goed slachtoffer was, betekende dat ik volledige openheid van zaken moest geven. Iedereen die met zijn hart vliegt en piloten opleidt, weet dat er geen vlieger in de hele wereld is te vinden die mensen, met plannen zoals de kapers van 9/11 die hadden, bewust opleidt. Dat druist tegen elk vliegers- en elke menselijk gevoel in.”
“Het hele verhaal heb ik opgetekend in mijn boek. “De Vliegende Hollander.” Het is niet zo dat ik daarmee de zaak van me heb af geschreven. Het is geen therapeutisch gedoe geweest. Ik heb het geschreven om mijn zogenaamde aandeel in dit macabere verhaal te vertellen. Ik ben geen beschadigd mens. Ook voor mij gaat het leven door. Van nature ben ik een optimist. Het vliegen mis ik wel. Tegenwoordig handel ik in zwembaden. Die verkoop ik aan iedereen. Ook aan moslims. Ach, ik ben geen klager. Maar een man met een schoon geweten. Achteraf gezien heeft iedereen gelijk. Maar niemand in de hele wereld kan weten wat de volgende dag gaat brengen. Misschien ben ik wat argwanender geworden. Maar op een of andere manier ben ik er uitgekomen als een gelouterd mens. Ik maak me niet meer zo druk om materiële zaken. Geld is minder belangrijk. Ik ben grootvader, ik ben gezond en ik heb nog vertrouwen in mensen. Na zo'n nachtmerrie is dat toch nog iets wat je geluk zou kunnen noemen.
Uitgave: Forum www.uitgeverijforum.nl
Tekst + foto F.W.
