Omtrent Dick Nicolaas, lifesign....

Gister, een druilerige zondag, naar Groningen getogen in plaats van knus in de buurt te blijven genieten van jazz. We waren uitgenodigd om er Rein Paalmans foto-expositie te besluiten met een feestelijk tintje. Of het ‘t weer was of de stad, het was gewoon niet feestelijk, er gebeurde niets. Ook de foto’s waren verstilde landschappen waar geen enkele emotie van de fotograaf door de pure esthetiek van de ontmenselijkte natuur heendrong.

Machteloos

Toen Rein ons terzijde zijn fotoboek over zijn bezoek met Margarita aan Dick daar in de gevangenis liet zien gebeurde er plotseling teveel. De eerste foto liet zien hoe broer en zus langs elkaar heenkeken uit angst voor de ander’s emotie, de tweede hoe die emotie eruit zag toen ze elkaar uiteidelijk wel aankeken: de onvoorstelbare wanhoop op beider gezichten, Dick’s blik gesloten als een kerkermuur, die van Margarita verwrongen van machteloze pijn, een tafereel waaruit het onpeilbare familieleed sprak dat beide overlevenden (vier andere broers en zussen hebben de een na de ander op tragische wijze het leven verlaten) vanaf geboorte hebben meegekregen.
Op de laatste foto straalde Dick humor en Margarita liefde uit en bezegelden daarmee hun gemeenschappelijke hoop op hereniging, immers, met humor en liefde hebben ze zich altijd weten te handhaven in extreem moeilijke situaties. Het bezoek aan Dick is dus, niettegenstaande de vrijwel uitzichtsloze situatie waarin hij verkeert, niet op een definitief afscheid uitgelopen.

War on Drugs...

Een oorlog tegen drugs is net zo min een oplossing voor de mondiale problematiek als willekeurig welke oorlog waarin het slachtofferaantal alleen maar stijgt en de krijgsvoerders hun wapens vervolgens tegen de nabestaanden moeten keren omdat het uitmoorden van medemensen nu eenmaal geen respect oplevert.
Een discussie over drugs zoals die in Nederland gevoerd wordt leidt nergens toe omdat drugs bezongen of verguisd kunnen worden, maar niet besproken: geïnitieerden kunnen voor- of tegenstanders zijn, de rest alleen maar virtueel voorstander of ongefundeerd tegenstander en daar valt dan verder niet meer mee te praten. We hebben immers geen overtuiging uit te dragen.
Het argument van de zuiverheidscontrole die bij legalisatie van drugs het slachtofferaantal zou moeten verminderen is een drogreden: wie niet zeker is van wat hij slikt onthoude zich of riskeert z’n leven en daarvoor kan men de overheid nu werkelijk niet aansprakelijk stellen. Ieder mens gaat met die vrijheid naar inzicht en vermogen om. Alleen jongeren zouden daarin goed voorgelicht en begeleid moeten worden, wat hier te lande genoegzaam gebeurt, dunkt me. Kan altijd beter nog natuurlijk.

Herziening?

Het bestaan van drugs valt in de wereld niet meer weg te denken, in de oudste culturen kwamen ze voor. Net zo vergeefs en idioot als het zou zijn om die culturen te willen uitroeien, is het illusoir om hun producten te ontkennen of door een oorlog uit de wererld te willen stampen: Afghanistan is nog altijd ‘s werelds grootste opiumproducent.
Het enige discussiepunt dat overblijft inzake drugs is het strafbaar stellen van productie en -handel. Voorzover geen overheid controle op het product noch de handel uitoefent verliest ieder gezag de legitimiteit om regels op te stellen. Het is niet alleen een zwaktebod - om niet te zeggen ‘machtsmisbruik’ - om dan maar alles te verbieden en de totale oorlog te verklaren, het is voor geen drugskenner inzichtelijk meer en maakt slachtoffers van relatief onschuldige mensen die vanuit onbegrip de illegaliteit ingezogen worden om, zoals overal in alle legaliteit ook gebeurt, voor de bazen de kastanjes uit het vuur te halen zodat deze hun activiteiten vrolijk kunnen blijven voortzetten…
Die oorlog wordt dus nooit gewonnen en de slachtoffers zijn altijd relatief onschuldigen, zelden of nooit de aanvoerders. Maar het meest weerzinwekkende is dat sommige overheden uit politieke overweging de aangeklaagden in het strafproces tot drugsbarons bombarderen om hun onderdanen te laten geloven dat de oorlog vruchten afwerpt en het belastinggeld niet drievoudig over de balk gesmeten wordt. Dus wordt levenslang of doodstraf uitgesproken over lui die zich van zo goed als geen kwaad bewust zijn. Een voorbeeld stellen heet dat dan ook nog.
Nederland doet daar gelukkig niet aan mee en komt op voor Nederlanders die in Indonesië in de fuik gelopen zijn, zoals Dick Nicolaas. Er wordt gewerkt aan de herziening van zijn proces en gestreefd naar een uitwisselingsverdrag. Wat ons betreft mag er alleen wel wat meer druk achter gezet worden. De spanning waarin Dick verkeert is menselijk gesproken ondraaglijk.

Click op de titel voor meer info



Ariënne Verburg, 27 oktober 2008

Philip Kerr en Bernie Gunther

Ongeveer tien jaar geleden had ik Amsterdam een paar ontmoetingen waarvan er eentje vreselijk ut de hand liep. Na een interview -ging over de wonderbaarlijk goede Bernie Gunther trilogie, waarmee hij opmerkelijk hoge ogen gooide als misdaadauteur, besloot Kerr dat we het succes van Bernie ook wel even konden vieren. “Zo vaak ben ik nou ook niet Amsterdam.” Als echte Schot liet Kerr meteen dubbele whisky -zonder e, aanrukken. Ieren schrijven whiskey, Schotten zijn zuiniger, ook met letters, maar bepaald niet met whisky want blijkbaar was Kerr zo in zijn nopjes met de verkoop en onvangst van zijn Bernie Gunther werken in Holland, dat hij uw verslaggever niet alleen trakteerde op wat hij 'echte Schotse cultuur,' noemde en als toegift -of was het voorzorg- de taxi naar huis liet komen, alwaar de chauffeur de huisdeur opende en ik de volgende ochtend in gang in plaats van in bed wakker werd. Heel erg ziek en vage herinneringen aan een alcohol doorwasemde avond. Later op de ochtend belde Kerr, fris als een hoentje, om te vragen hoe de vlag erbij stond. En pasant vertelde hij te hebben ontbeten met spiegeleieren en spek en raadde me aan om hetzelfde te doen. “Schotse cultuur, wij hebben misschien niet zoveel goeie schrijvers hier, maar stokers van jewelste.” Ik hoorde hem grinniken en ging bijna over mijn nek.

Nu, tien jaar later zit ik tegenover dezelfde Kerr. Niet echt veranderd behalve dat de Schotse cultuur hem een behoorlijk aantal kilo's heeft nagelaten. “Weinig Schotse cultuur meer,” zegt Kerr daarover, “Ik woon inmiddels in Londen, voel me niet zo verwant met de Schotse school die het onder leiding van Ian Rankin zo goed schijnt te doen. Ik wil Sean Connery niet als president want we hebben eerder meegemaakt dat een acteur op leeftijd de politiek in ging en dat is op het nippertje geen ramp geworden. De wilde haren ben ik, older and wiser, kwijt. De whiskyfles staat meestal buiten mijn blikveld. Ik ben een brave burger met kinderen en mijn enige handicap is dat ik moeilijk nee kan zeggen tegen lekker eten. Dat zet mogelijk meer aan dan alcohol. Maar als ik reis, en dat doe ik veel, is het eerste wat ik doe kennis maken met de keuken. Dat zegt veel over de mentaliteit van een land. Bovendien voer je aan tafel de beste gesprekken. Goed eten maakt de tongen losser dan drank. Proefondervindelijk vastgesteld. Ik ben er nog niet achter hoe het precies zit met de Nederlandse volksaard, maar zou ik op het ontbijt afgaan, dan is het slecht met dit land gesteld. Londen is evenmin een culinair paradijs, maar op elke straathoek kun je er wel tot diep in de nacht ontbijten.”

Kerr werd begin jaren negentig vrijwel in één klap tot de hele groten gerekend met wat nu bekend staat als “De Berlijnse Trilogie. Drie boeken,die snel na elkaar verschenen. De hoofdrol was weggelegd voor Bernie Gunther, een Duitse politieman die zijn werk deed in nazi Duitsland. Voor die tijd gewaagd -de anti Duitse sentimenten waren begin jaren negentig nog volop aanwezig in de houding van de, vooral wat oudere Nederlanders die 'de oorlog nog hadden meegemaakt,' en die hun nazaten soms het gevoel gaven dat het schande was dat zij dat niet hadden. Boeken over de oorlog waren er genoeg, maar boeken die speelden in Nazi Duitsland met een hoofdpersoon die zelfs deel uitmaakte van dat verfoeilijke systeem, dat lag anders. Overigens zette Kerr Gunther niet neer als nazi. Bernie Gunther was een integere politieman, die niks op had met Hitler's fanatieke aanhang, maar wel met hen door een deur moest en zo werd genoodzaakt te laveren tussen integriteit en loyaliteit. Kerr maakte er meer van dan alleen thrillers met een plot, al zijn ze ook op dat niveau best te lezen. Het was vooral de zwalkende Gunther, op zoek naar een consensus waarin hij precies genoeg kon doen om vrienden te houden en vijanden te mijden. En daarbij zijn handen toch, relatief, schoon probeerde te houden. De sfeertekeningen van Berlijn in oorlog voegden de meerwaarde toe.

Die eerste boeken kregen een schitterende pers, maar niet iedereen vond ze onomstreden.

“Toen ik eraan begon was ik me er van bewust dat ik lezers op hun tenen zou trappen. Over de oorlog, wordt vooral in de landen die door de Duitsers bezet zijn geweest, niet bepaald genuanceerd tegen Duitsers aan gekeken. In Engeland is dat anders. Wij zien de Duitsers meer als die lui die Londen bombardeerden en waarvan wij, en nu druk ik me heel erg Brits uit: sportief gewonnen hebben. Zo ziet de gemiddelde Brit de oorlog. Hij zag geen deportaties; hij zag trouwens ook weinig Duitsers. Mij fascineerde het hoe een gemiddelde Duitser had kunnen functioneren. Als het oorlog is denk je al snel dat gewone misdaad er niet eer toe doet. Maar ook in Londen hebben bijvoorbeeld moordenaars gebruik gemaakt van de bombardementen om de sporen van een moord uit te wissen. Destijds heeft de politie een aantal gevallen gewoon opgelost. Het leek mij interessant om een politieman in nazi Berlijn te laten werken. Als schrijver had ik een rijk geschakeerd gegeven. Hij deed normaal politiewerk onder wel heel veel abnormale omstandigheden. Dat bood zowel een scala aan situaties en een scala aan psychologische factoren.”

In Nederland hebben we Tomas Ross. Ross schrijft faction, een mengsel van historische feiten en fictie.

“Zo zou ik mijn Bernie Gunther romans niet willen noemen. Er komen weliswaar historische gegevens in voor, maar ik schrijf romans. Als ik schrijf dat Eichmann in Zuid-Amerika was, dan is dat het enige dat klopt. Dat hij daar ene Bernie Gunther zou hebben ontmoet? Dan mag je alleen aar zeggen dat je fictie schrijft. Ik heb niet de pretentie de loop van de geschiedenis te veranderen door een verzonnen detective.”

Waarom bleef het niet bij een trilogie?

“Die eerste drie boeken volgden snel na elkaar. Maar ik was bang, dat wanneer ik er nog meer zou laten volgen ik gezien zou zijn als een one-issue writer. In die hoek wilde ik niet terecht komen. Ten eerste wordt je dan een instituut en ten tweede een soort gevangene van je eigen verzinsels. Misschien dat het vele geld dat er tegenover had gestaan een beetje goed had kunnen maken. Maar ik voel me een schrijver, geen produktiewerker in een serie fabriek. Ik wil kunnen experimenteren. Dus heb ik thrillers geschreven, sommige slecht, anderen weer beter, maar wel allemaal verschillend. S.F., ook niet allemaal geslaagd. Maar goed, wel geprobeerd. Mijn kinderboeken lopen als een trein. Ik heb met Tom Cruise gewerkt aan scenarios. Waarbij ik wil opmerken dat ik me gelukkig prijs dat ik een onbekend gezicht heb en mijn naam alleen bekend is van covers. Over mij heeft niemand een mening. Over mijn boeken bestaan meningen. Er bestaan meningen over de films van Cruise, maar die vallen weg tegenover het grote aantal meningen over de persoon Cruise. Ik heb relaxed met hem gewerkt en weet van dichtbij dat het lastig is om tot het publieke bezit te behoren. Ik bewonder de stabiliteit van Cruise en ik trok me al niet zoveel aan van meningen, maar sinds ik hem ken heb ik er helemaal lak aan.”

Je gaat door met scenarios?

“Ik heb het gedaan in Hollywood en het was een ervaring. Maar ook een oefening in discipline. Als schrijver ben je vrij om je personages geheel naar eigen inzicht te verzinnen. Daarin ligt de sleutel van het succes. Verzin je een persoon die aanslaat, zoals Bernie dan vormt dat geen belemmering om vrij et Bernie om te gaan. Je unt hem als het ware zelf laten groeien. Met scenarios ben je gebonden. Je moet werken met heel veel limieten. Dialoog in een boek is onbruikbaar in een film. Alles moet compact zijn en toch moet het grotesk lijken. Ik vind het een uitdaging maar het schrjven boeken ligt dichter bij me. Maar k denk dat ik zelf nog wel eens een film ga maken. Dat zal, met mijn naar Hollywood maatstaven gemeten, bescheiden middelen, een low budget Britsh movie moeten zijn. Schrijven is vertellen, filmen ook. Ik wil de vorm uitproberen. “

En na al die jaren is Bernie weer ten tonele. Een stap backward?

“Nee, forward. Kerr is wat jaartjes older and wiser, en Bernie Gunther eveneens. We lijken een beetje op elkaar, Bernie en ik. Ik vond dat ik Bernie nu wel weer op pad kon laten gaan, zonder het risico te lopen dat ik zou worden gezien als alleen maar Bernie's chroniqueur. De mensen waren Bernie al een beetje vergeten, zo gaat dat in thrillerland. De nieuwe Bernie is niet meer in Berlijn. Ja, af en toe in een flash back. Maar de oorlog is voorbij en we schrijven jaren vijftig Buenos Aires. Met veel Duitsers uit die jaren (Kerr grijst) is Bernie wereldburger geworden. Vond je hem op zijn plek in die stad?

“Helemaal, je hebt hem er goed werk laten doen.”

En wat gaat Bernie hierna doen?

“Nog veel meer reizen. Bernie heeft Philip Kerr aangezet tot reizen. Ik bereis nu de wereld en zoek de plekken op die vlak na de oorlog belangrijk waren. En ik zoek uit welke rol daar voor Bernie Gunther is weggelegd. Ik snuif de geur op voor Bernie. Ruikt een stad goed, dan heb ik de basis.”

Hoe ruikt Amsterdam?

“Waar Amsterdam naar ruikt, dat hadden ze in Gunther's tijd nog niet.”

Maar ruikt het goed?

“Als ik kenner was zou ik zeggen: het beste ruikt als de equivalent van een hele mooie Schotse whisky. Denk je eraan dat je de e weglaat?”

Een witte vlam. De excellente nieuwe roman van Kerr verscheen bij de Boekerij

Feije Wieringa

Heroine is de hel drugs hebben niets subversiefs meer. en dus moeten ze op een 'normale' manier worden geïntegreerd in de maatschappij, vindt het comi

HET HEEFT nog nooit zo fris geroken in de Melkweg. De entree is geboend, de posters hangen recht, de kaartjescontroleurs spreken met twee woorden en in de hal zijn de standjes, de tafels met tijdschriften en parafernalia keurig gedekt.

DOOR Rob van Erkelens

Alsof de Vereniging Peuteropvang Alphen a/d Rijn een bijeenkomst heeft belegd, of de Stichting Eigen Huis een inspraakavond doet. Maar nee. Dit is heus de eerste manifestatie van blijmoedige druggebruikers, georganiseerd door het onlangs opgerichte CRD, het Comité voor Recreatief Drugsgebruik.
Lieve poezelige meisjes met paarse pruiken gaan rond met voorhangtafeltjes met xtc-testers. Het Comité geeft informatie over de achtergronden van deze avond. Duidelijke bordjes wijzen de weg.
De stemming is al even keurig: beschaafd staat men te keuvelen tegen een achtergrond van slappe muziek. Een spa nippend wisselt men andekdoten uit over vrouw en kinderen en de aanstaande zomervakantie. Ben ik hier wel goed? Dit was toch Operation Brain Storm? Een avond bedoeld om het pleidooi van het CRD voor een algehele vrijgave van alle genotsmiddelen kracht bij te zetten?
HET COMITE voor Recreatief Drugsgebruik bestaat uit Arno Adelaars, Arjen Koedam, Bart-Jan Brouwer, Cliff Cremer, Daan Diederiks, Erik van Ree, Feije Wieringa, Freek Polak, Gerben Hellinga, Gerhard Rekvelt, Hannah Bouma, Hans Ossebaard, Hans Plomp, Harry Bego, Iris Freie, Jaap Jamin, Mario Lap, Melissa Blommers, Peter Cohen, Quirijn Meijnen, Rae Eikelboom en Ton Nabben. Voorwaar enkele vooraanstaande drugskenners, klinkende namen op dit gebied.
In een als een slager-op-de-hoek-krantje vormgegeven pamflet publiceert het CRD zijn manifest. 'Er is één zaak waarover Wim Kok en Lee Kuan Yew, ayatollah Khamenei en Nelson Mandela, Fidel Castro en Bill Clinton het roerend eens zijn, één zaak waarover een hartverwarmende internationale consensus bestaat: de noodzaak drugs te bestrijden. De drugs zijn het nieuwe spook dat door de wereld gaat, en waartegen alle machten zich in een heilige alliantie hebben aaneengesloten. Waar het drugs aangaat heeft iedereen zich de blauwe knoop opgeprikt. Want wie zou de noodzaak van drugsbestrijding willen bestrijden?'
Nou, het CRD dus. Het constateert: 'Drugs, dat zijn immers Colombiaanse en Russische miljardairs die, dobberend in hun zwembaden, via hun zaktelefoons de wereld verzieken; en aan het einde van de lijn: opgeschoten psychopaatjes die onze volksbuurten onveilig maken. Drugs zijn toch met aids besmette naalden waar onze peuters zich aan prikken? Drugs zijn onze kinderen, onze zoons en dochters die ooit op de havo zaten en nu, verlept en grauw, gestolen fietsen verkopen. Drugs verwoesten de hersenen. Drugs zijn drugsdoden. Drugsgebruik is controleverlies, een samenleving die afglijdt naar anarchie.'
Natuurlijk heeft het CRD gelijk als het stelt dat hier sprake is van een vertekend beeld. We stellen de bergsport toch ook niet gelijk aan gebroken nekken en bevroren ledematen? Dan moeten drugs ook worden bevrijd van hun staatsgevaarlijke en levensbedreigende imago.
Het CRD wil onderscheid maken tussen drugsgebruik en drugsmisbruik. 'Drugsgebruik is geen probleem, en dient dan ook niet te worden bestreden. Alleen drugsmisbruik is een probleem.'
Verder wordt de brochure van het comité opgesierd door diepgravende artikelen als 'Drugs en alcohol, toen en nu', 'Lente', 'De roes', 'Een cadeautje' en de brief 'Lieve ouders', waarin Gerhard Rekvelt en Melissa Blommers (kinderen) het verschil blootleggen tussen hun generatie en die van hun opvoeders: 'Als een kind op jonge leeftijd in drugs geïnteresseerd raakt, ontbreekt het jullie opvoeders vaak aan eerlijke informatie omtrent drugs en rest jullie niets anders dan deze sappige vruchten simpelweg te verbieden. Juist als gevolg van dit verbod ontstaan de werkelijke drama's van vandaag de dag. Elk kind is namelijk nieuwsgierig en een blij kind is er meestal één dat zijn nieuwsgierigheid positief heeft leren bevredigen. Geen ouder zal dat ontkennen!'
De avond in de Melkweg heeft niets van een manifestatie van opstandige mensen die strijden voor een ideaal, die als een maatschappelijke minderheid de krachten willen bundelen om te vechten tegen de burgerlijke normen en waarden van een schijntolerante samenleving. Er is een debat, er is een forum, er zijn interruptiemicrofoons in de zaal (maar niemand interrumpeert; men wacht netjes tot de ander is uitgesproken voor men wat zegt), er is van alles. Maar de ambtelijke manier waarop alles verloopt wekt de indruk dat hier brave burgers hun recht op brave burgerdingen komen onderstrepen. We willen verse quizzen op tv, we willen vrije tijd, we willen bioscopen in nieuwbouwland, en we willen ongestraft en onbecommentarieerd drugs kunnen gebruiken.
DRUGS ZIJN niet meer wat ze geweest zijn. De tijd dat drugs werden gebruikt door een kleine groep progressieven en kunstenaars is ver weg. Met Baudelaire die de subversieve geneugten van hasjiesj bezingt, heeft dat allemaal niets te maken, net zomin als met de trippende hippies uit de flower power-jaren, die in lsd en andere psychoactieve middelen een serieuze mogelijkheid zagen de wereld te veranderen. Drugs hebben niets subversiefs meer. Ze zijn gemeengoed geworden, alledaags, normaal. En dus moeten ze ook maar op een 'normale' manier worden geïntegreerd in de maatschappij, vinden de recreatieve gebruikers en hun comité.
De laatste tien jaar is er snel veel veranderd. Voor mijn eerste xtc-pilletjes heb ik dagen moeten zwoegen en reisde ik kilometers. Nu is xtc het middel van de dansende middenklasse en de hakkende schooljeugd. Cocaïne was, toen ik het ontdekte, nog dat half-mysterieus wondermiddel dat je nachten bezorgde die je niet gemakkelijk meer vergat, een middel waarvoor je moeite moest doen om het te kopen, en waarvan de voorpret vaak al een enorme kick was. Vandaag is cocaïne ook al zo'n doodgewoon stofje geworden - dat wil zeggen: in rauwe vorm - dat door jan en alleman zijn neus in wordt gejaagd. (Gekookte cocaïne, zogenaamde coke-base, is iets heel anders. Dat is een heel stuk problematischer.) Het 'uitgaansleven' van de beter gesitueerden draait op cocaïne en andere stimulerende middelen. Drugs zijn op dit moment een doodnormaal onderdeel van het leven. En in die zin heeft het CRD gelijk dat ze ook als zodanig behandeld moeten worden. Maar in hun enthousiasme zien ze nogal wat dingen over het hoofd.
HET BEGON zo'n half jaar geleden met het pamflet 'Om wille van onze kinderen' van Erik van Ree en Theo van Gogh. Dat was een van de meest gênante geschriften ooit op dat gebied. De toon was uitgesproken zelfgenoegzaam, en het gemak waarmee het 'drugsprobleem' werd gereduceerd tot de moeite die Van Ree dan wel Van Gogh die avond had om de gewenste spullen te kunnen scoren, was stuitend. 'Om wille van onze kinderen' was in de eerste plaats koket: wij gebruiken allemaal wel eens wat, en dat willen we we-he-ten. We zijn hip. We zijn modern. En we durven ook nog. De brief begon zo: 'Cocaïne of paddestoelen, lsd, speed of ecstasy - alle ondergetekenden hebben één of meerdere van deze "harddrugs" wel eens genuttigd. Sommigen van ons zijn regelmatige gebruikers ervan - en tot genoegen. Een enkeling is zelfs wel eens met een joint te betrappen. En toch betalen wij belasting, hebben onze naaste lief (nu ja) en hopen op geluk, net als U en ieder ander. Harddrugs worden niet slechts gebruikt door menselijke wrakken die aan de grond gelopen hun dagen slijten.'
'Menselijke wrakken die aan de grond gelopen hun dagen slijten.' Bedoelen ze daarmee hetzelfde als wat het CRD omschrijft als: 'mensen die iets te kort komen, de werkelijkheid niet aankunnen en die zich daarvoor eigenlijk moeten schamen', waarmee men verwijst naar een 'heersende opvatting'? Maar net als Van Ree en Van Gogh onderschrijven ze in wezen die 'heersende opvatting' waar het één ding betreft, en wel het belangrijkste ding als het gaat om het 'drugsprobleem'. Voor het gemak sluit men daar de ogen maar voor. En dat zou men niet moeten doen. Want het is vermijdelijk de bottleneck in alle drugsdiscussies: heroïne.
Terwijl in de Melkweg in de hal xtc-testers worden uitgedeeld en her en der de wietzaden en -bladen de bezoeker om de oren vliegen, ligt bij de uitgang, in een stil hoekje, een klein, verlegen stapeltje papiertjes van het Centrum voor Drugsonderzoek (Cedro) van de Universiteit van Amsterdam, dat onderzoek doet naar het gebruik van heroïne en amfetamine. Hé, dit gaat over problemen! Hè bah, dat willen we niet, hoor! Loop maar door.
Wat begon met de brief van Van Ree en Van Gogh, wordt doorgezet door het Comité voor Recreatief Drugsgebruik: een blij en vrolijk verhaal vertellen over drugs en ondertussen weigeren te erkennen dat er wel degelijk een keerzijde is.
Natuurlijk is de huidige situatie te absurd voor woorden. Paars neemt steeds meer anti-drugsmaatregelen. Housefeesten barsten van de stillen. Heel Amsterdam barst langzamerhand van de stillen.
IN DE MELKWEG, bij het stapeltje flyers, ontmoet ik heroïnegebruiker D. Hij is geen prototype van het 'wrak': goed opgeleid, goeie jeugd gehad, prima werk. Desondanks hangt er een tranentrekkende vermoeidheid om zijn mond. 'Je wordt tegenwoordig opgepakt door de politie als je alleen maar kijkt naar een dealer. Een tijdje terug kocht ik 's ochtends wat dope, echt zo'n beetje (gebaart met vingers), en daarvoor werd ik meteen in de boeien geslagen en afgevoerd alsof ik net een oud vrouwtje verkracht had. Lieten ze me zes uur in een cel creperen, want ik was erg ziek. Ik praatte met de hoofdcommissaris over het probleem in zijn algemeenheid. Hij zei: "Als ik het hier onder het viaduct door heb gewerkt, is het mijn probleem niet meer." Dat hij het daarmee niet oploste, was hem een zorg. Het was uit zijn district weg. Daar ging het hem om. Zo gaat het tegenwoordig. Leve het paarse kabinet.'
Onder druk van het buitenland gedraagt Nederland zich als een laf en angstig staatje, te beroerd om de problemen aan te pakken. Dus in principe is zo'n CRD welkom. Maar ook dat comité is bang om de werkelijke ellende onder ogen te zien.
D.: 'Heroïne noemen ze in die brief opzettelijk niet. Van Ree en Van Gogh houden het bij relatief onschuldige middelen als cocaïne, xtc, speed en hasj. Die dingen moeten natuurlijk zo snel mogelijk uit de opiumwet worden gehaald. Maar weten ze over wie ze het hebben als ze spreken over "de druggebruiker"? Waar liggen de problemen? Juist, bij heroïne. Niemand gebruikt dat spul voor zijn lol. Of denk je misschien dat ik lachend en gierend midden in de nacht, als het vriest en ijzelt en regent, door de stad wankel om dope te zoeken? Daar is niets leuks aan. Dat is een vorm van moeten die niet uit te leggen is. Heroïneverslaafden zijn in die zin tragisch dat ze zijn grootgeworden met het concept van de vrije wil. Die is bij ons heel belangrijk, net als de mogelijkheid te kiezen. Wat weinig mensen inzien, en vooral diegenen die zo vrolijk pleiten voor legalisatie van alle middelen, is dat die keuze eigenlijk niet meer bestaat in het geval van een heroïneverslaving. En die vrije wil, daar geloof ik nauwelijks nog in. Dat spul doet gruwelijke dingen met een mens. Volgens mij is het de duivel zelf.'
BIJ HET CRD staat voorop: recht op eigen roes. Maar bestaat er ook niet zoiets als de plicht anderen te behoeden voor een gevaarlijke roes? Voor middelen die kunnen leiden tot dingen die ze nooit van hun leven hebben zien aankomen? Waarover nauwelijks goede informatie bestaat? Het comité heeft het graag over jongeren, en hoe mondig en slim die wel zijn. En wat weten die jongeren over de gevaarlijkste aller drugs? Niets. Want er is nauwelijks informatie over. Wie zich bezighoudt en wil houden met legalisatie van (hard)drugs dient in de eerste, de allereerste plaats het heroïneprobleem onder ogen te zien.
Niemand steelt om een joint te kunnen roken. Niemand prostitueert zich voor een geeltje om een pilletje te kunnen slikken. (Degenen die het hardst roepen dat alles moet worden vrijgegeven, bezoeke om half vier des nachts, liefst bij regen, liefst bij kou, bijvoorbeeld de Amsterdamse Czaar Peterstraat. De verhalen van de wankelmeisjes die hij dan tegenkomt, knope hij dan in zijn oren.) Niemand riskeert een jaar gevangenisstraf voor een lijntje coke.
Moeten we niet - niet om wille van onze kinderen van straks, maar om wille van onze buren van nu - iets meer aandacht besteden aan de échte problemen? Want, nogmaals, bij 'het drugsprobleem' denken we niet aan een blowende Erik van Ree of een trippende Theo van Gogh, maar aan andere dingen:
D.: 'Als ze over legalisering praten, moet heroïne, jammer genoeg, op de eerste plaats komen. Het is een groot probleem. Voor de maatschappij en voor degenen die aan dat takkespul verslaafd zijn. Dit is geen leven.'
Leuk, al die comités en al die pamfletten. Maar zolang men de ogen blijft sluiten voor wat er werkelijk aan de hand is, verandert er niets voor degenen die verandering het hardst nodig hebben. Drugs legaliseren, ja. Maar dan om levens te redden. En niet om gezellige dansavondjes van verwende burgers veilig te stellen. © Rob van Erkelens / De Groene Amsterdammer

Het is al even geleden, maar wordt het niet tijd om weer eens aan de weg te timmeren?? F.W. (met dank van Rob van Erkelens van de Groene. www.groene.nl