Gesprek met Hells Angels-expert William Marsden (21/06/2006)Onlangs was de Canadese onderzoeksjournalist William Marsden in Nederland. Samen met Julien Sher schreef hij het onthullende boek Helse Engelen.
Feije Wieringa sprak met William Marsden in Amsterdam en schreef voor Soft Secrets het volgende verslag:William Marsen deed, samen met collega Julian Sher, jarenlang onderzoek naar de Hells Angels. Hij woont in Montreal, Canada, een land waar de Angels waren verwikkeld in een regelrechte oorlog met andere gangs en waar net als in Scandinavië tientallen doden vielen. Ik sprak met Marsden, een rustig formulerende man, bijna type boekhouder, die een dag en een nacht verbleef in Amserdam.
"Wil je niemand zeggen in wel hotel ik logeer?" Hells Angels. De machtigste van de Outlaw Motor Cycle gangs. Hun roots liggen in de vroege jaren vijftig. Veel van de Amerikaanse en Canadese militairen die op de slagvelden in Europa, Afrika en Azië strijd hadden geleverd, konden zich na hun terugkeer, in tegenstelling tot Europese veteranen, moeilijk aanpassen aan de geordende burgermaatschappij. Amerika is nog steeds beter in het wérven dan in het fatsoenlijk opvangen van kanonnenvlees. Vietnam- en Irakveteranen kunnen er over meepraten. Oliver Stone's film "Born on the forth of July, met Tom Cruise als getraumatiseerde GI laat haarfijn zien hoe dat proces werkt. A veteran's pension is nearly enough... Bovendien is het begrip Outlaw niet per definitie negatief. Denk maar aan de tot op de dag van vandaag voortdurende adoratie voor schurken als Jesse James, Billy the Kid, Pretty Boy Floyd en Bonny and Clyde. Een kleine greep uit een lange rij. Veteranen verzamelden zich in thrillseeking gangs. Massaal kochten ze Harley's en er ontstonden clubs met namen als Market Street Commando's, Satan's Sinners, Pissed. Namen en logo's in de vorm van o.m schedels, hakenkruisen werden symbool voor de afkeer tegen gezag en maatschappij. Overigens hebben weinig gangs iets met nazisme. De Hells Angels zeker niet. Die swastika's shockeren. Punkers droegen ze soms om dezelfde reden. Marsden: Oprichter en leider Sonny Barger is het prototype van de jongen met de moeilijke jeugd: gebroken gezin, alcoholische vader, vroeg op zichzelf. Werd een survivor. Een man met overwicht. Chrisma. Geen krachtpatser. Maar sterk genoeg om voor niemand opzij te gaan. De Amerikaanse waarden van vrijheid, simpele opvattingen over goed en kwaad, waren aan hem besteed. En hij interpreteert ze handig om het imago van zijn eigen clan's te polijsten. De eerste bikerfilm The Wild One met Marlon Brando als rebel heeft vermoedelijk veel indruk op hem gemaakt. Net als Easy Rider in de jaren zestig. Angels werden graag geziene beveiligingstroepen bij grote evenementen. Woodstock, Montery en natuurlijk het beruchte Altimore concert in 1970. Daar kwam de kentering toen een Angel tijdens het Stones concert een bezoeker afslachtte. Ik denk dat ze ook verantwoordelijk waren voor de drugs supply. Ze hebben de amfetamines zo'n beetje uitgevonden. "
Maar die film was een pamflet tegen geweld.
"Maar ook tegen gezag. Drugs (de grootste bron van criminele inkomsten, wereldwijd) zullen waarschijnlijk nooit worden gelegaliseerd. Er is bestaan namelijk, ook in Nederlandse coffeeshops, geen drugs die niet afkomstig zijn uit criminele activiteiten. Alle inkoop is illegaal. Is dat niet de kern? Ja, de bekende analogie met de drooglegging. Dat heeft geleid tot immense kartels. Al Capone is bijna romantiek als de situatie in 2006 kijkt. De Hells Angels vormen een multinational, volgens de McDonalds formule. De Angels zijn een typisch Amerikaans export product. Ook een vrij simpele filosofie: ze vinden zich een soort good guys, die het opnemen tegen de, in hun ogen: bad guys. Amerika is geen land voor nuance. De franchisestructuur is mondiaal. Chapters hebben allemaal een grote mate van autonomie, maar moeten zich wel verantwoorden bij het hoofdkantoor in Amerika. Overal waar chapters zijn hebben ze de controle over distributie van drugs. Vanwege de nadrukkelijke zichtbaarheid kan er eigenlijk niet worden geïnfiltreerd. Er is geen politieman die zich minstens vijf jaar, zo lang duurt het voor iemand een echte Angel met colors (onderscheidingswings) en tatoeages wordt, aan hun activiteiten kan conformeren. Hij zou zelfs gewelddadige acties moeten doen. Dat is inherent is het verkrijgen van de graal: het clublogo en de colors. Enkele FBI agenten is het wel gelukt. Het meest risky werk dat undercover is gedaan. Redelijk succesvol. Maar de Angels zijn er nog steeds. Ik denk dat een directe harde aanpak effectiever is. En veiliger. Waar staan colors voor? Bizarre rituelen die de onderlinge solidariteit veilig stellen. Er is de gouden wing voor het hebben van sex gedurende een orgie met meer dan vijftien personen. Macaber is de purperen wing, die staat voor het plegen van orale sex met een dode vrouw. De betekenis van colors vind je trouwens in een rapport van jullie CRI. De Nederlandse politie heeft er dus onderzoek naar gedaan. En wat doet de politie daar dan mee? Blijkbaar niet veel. Agenten weten nauwelijks iets af van motorgangs. De managercultuur bij de politie staat een gerichte aanpak in de weg. Het is zelfs zo dat politiemensen in dat CRI rapport worden gewaarschuwd om nooit alleen een Angel met colors aan te houden. Dat zegt wel wat over de angst. Er zijn niet zoveel hardcore Angels. Het grootste deel van de bikers bestaat uit prospects (toekomstige leden) en voetvolk dat hand- en spandiensten verricht. Dat strekt zich uit van het op straatniveau verkopen van drugs, het beveiligen van horeca en sexclubs, tot moord op disloyale bikers en andere mensen die een direct probleem voor de groep vormen. Die hiërarchie zag je bij de begrafenis van topcrimineel Sem Klepper. Voorop de colors, leiders en secondanten, daar achter een stoet van Angels en aan het eind van de stoet de bikers die Angel willen worden. De politie keek gelaten toe. Bij onderlinge conflicten die in liquidaties eindigen, worden de colors en het Angel insigne van de biker geconfisqueerd. De colors en het insigne zijn eigenlijk belangrijker dan de personen. Ondanks hun exposure is het een zeer gesloten groep. "
Sektarisch?
"Ja. Goede constatering. Als je er in bent gestapt kun je eigenlijk niet meer terug. Bent u op de hoogte van het Nederlandse gedoogbeleid? De bedoeling daarvan is decriminalisatie. Ik vind het een naïeve poging van jullie regering. Goed bedoeld, maar wijs is anders. Ik denk dat ze een opstap naar legalisatie in gedachten hadden. Maar dat is geen optie. Geen enkel land in de wereld kan zich dat veroorloven. De kartels en de Angels willen hun markt nooit opgeven. Drugs worden in de hele wereld vooral als een gezondsheidsrisico gepresenteerd. En de gemiddelde burger vindt drugsgebruik immoreel. Wil er niet eens over nadenken. Dat schiet dus niet op. Risico? Elke sukkel mag de weg op als hij een lullig examen heeft gedaan en Nederlanders en andere wereldburgers rijden als gekken. Risico's zijn overal. Elke dag worden alleen al in Amsterdam kilo's coke gesnoven, balen wiet verblowd, duizenden pillen geslikt. Ja eigenlijk is het irrationeel. Dat gedoogbeleid laat wel zien dat drugsgebruik nauwelijks andere risico's kent dan alcoholgebruik. Het echte probleem is dus de drugscriminaliteit. De immense macht van gangs en kartels. Daartegenover de onmacht van de politie die een junk achterna moet rennen, maar geen grip heeft op de strak georganiseerde gangs. Gedoogbeleid heeft er weliswaar toe geleid dat het bezit van kleine hoeveelheden soft- en harddrugs voor eigen gebruik niet strafbaar zijn. Maar de andere kant is dat Nederland die zogenaamde invoer door de achterdeur, heeft overgelaten aan het criminele circuit. Daardoor zijn er de Kleppers, Holleeders en Endstra's. We praten over miljarden. De Angels controleren die hele markt. Jullie zouden miljoenen moeten uittrekken om dat aan te pakken. Maar er worden bijna nooit grote kartels opgerold. De Nederlandse chapters doen niet onder voor die in Canada en Amerika. Ik denk dat ze zelfs beter zijn georganiseerd. Onderschat ze niet: goed opgeleid, sociaal redelijk geaccepteerd. Maar wel in bezit van geavanceerdere apparatuur dan de politie, een hele heldere simpele organisatiestructuur waardoor ze ongrijpbaar en veel slagvaardiger zijn dan de logge bureaucratie die geacht wordt ze te aan te pakken.. Dat chapter bij jullie in het Noorden telt maar vijf of zes color angels. Bijgestaan door aspirant leden. In hun clubhuis, zag ik in een Nederlandse krant, is kleding van vermoorde NOMADS gevonden. Drie leden van het chapter uit Limburg. Vermoord, vermoedelijk vanwege een ruzie over gestolen coke van een Columbiaanse bende. Ik was verbaasd toen ik van een Nederlandse journalist hoorde dat de straffen in die zaak laag zijn uitgevallen. Je kunt eruit afleiden dat Angels hun zaken zelf regelen en de politie nauwelijks hard bewijs kan, of wil vinden. De Angels hebben toch ook een sociaal gezicht? Chapter Harlingen bijvoorbeeld, heb ik ervaren, organiseert al jaren parties waar iedereen welkom is. Die feesten verliepen altijd ordelijk en ik heb de sfeer nooit als bedreigend ervaren. Natuurlijk is niet elke Angel een crimineel. Maar geen Angel kan ontkennen dat hij niet op de hoogte is van de activiteiten van de club als zodanig. En ze hebben natuurlijk wel wat krediet. Gewone burgers hebben zelden last van ze, in tegenstelling tot terreurgroepen, die juist gewone burgers als doel zoeken. Angels hebben belang bij een ongestoorde verhouding met burgers, alleen al omdat die een belangrijk afzetgebied vormen. In Amsterdam waren ze verantwoordelijk voor het beveiligen van de Wallen, toen die een jaar of twaalf geleden nog waren overspoeld met junks en trash. De politie zag het als een no go area, maar de Angels wisten de buurt weer toegankelijk en veilig te krijgen voor iedereen. Maar er zal wel een prijskaartje aan hebben gehangen waar je niemand over hoort. In het uitgaansleven en in de prostitutie wordt altijd angstvallig gezwegen over protectiegeld. Vormen de Angels een ernstige bedreiging? In de Europese oorlog om de macht vochten de bikersgang Bandidos en de Angels in 1995 om de macht in Scandinavië. Inzet monopolie van de drugshandel. Daarbij werden raketwerpers, handgranaten en kneedbommen gebruikt. Die strijd is gestreden. Maar het kan hier ook gebeuren. Denk aan de NOMADS. Angels hebben in Canada en Amerika onschuldige familieleden van afvallige leden geliquideerd. Niet eens geaarzeld om een kind om te brengen. Maar er dreigt ook een ander gevaar: Angels consolideren hun macht steeds meer in het schemergebied tussen onder- en bovenwereld. Dat betekent dat de criminele wereld zich vermengt met het bank- en bedrijfsleven. In Amsterdam kwamen er wethouders op feestjes van de Angels, en daar bij jullie in het noorden zijn de contacten met de lokale overheid ook niet echt slecht. Dat is iets waar jullie in Nederland eens goed over na zou moeten denken. Een club waarin miljoenen rondgaan krijgt subsidie om clubhuizen te beheren die als forten worden bewaakt. En niemand vindt het vreemd. In mijn boek heb ik veel aandacht aan de machtige Nederlandse chapters besteed. Maar dat heeft jullie CRI ook in 1999 gedaan en dat rapport ligt gewoon ergens een la. De meeste conflicten spelen zich toch af tussen de bikers onderling? Dat is toch geen reden om het niet aan te pakken? Mijn boek begint met het verslag van een moeder die door Angels is onthoofd. Domweg omdat ze de fout maakte om in clubhuis een Angel te beledigen. Er zijn kinderen vermoord, bomaanslagen gepleegd waarbij onschuldige passanten omkwamen en in Australië is door de Angels tijdens een clash een half dorp van de kaart geveegd. Ze handelen niet alleen in wapens. Ze gebruiken ze ook. Het gebruikelijke arsenaal maar ook raketwerpers, granaten, kneedbommen. We spreken wel over de top van georganiseerde misdaad."
Als ik uw boek lees dan staan daar shockerende voorbeelden in van buitenproportioneel geweld. Maar er zijn toch ook aan de Angels gelieerde individuen die door het lint gaan? En waarop de Angels dan worden afgerekend. Amerika is triggerhappy.
"Lijkt me sterk. Alleen de foto's, ook die uit Nederland lijken me overtuigend genoeg. De Angels zijn niet uit wereldheerschappij, het is geen terreurorganisatie. Maar ze claimen een flink stuk van het monopolie op geweld. In de witteboordensector gaan ook miljarden om, maar die verdedigen zich met advocaten, niet met wapens. Angels gebruiken allebei. Maar die werelden groeien wel naar elkaar toe. Wat is er meer. Crimineel, zwart kapitaal. Of wit geld. Die vraag heb ik nog nooit gehad. Maar ik zou er diep over moeten nadenken. Erg diep. Een anonieme politiebron merkte off the record op: het zijn jongens die zich stoerder willen voordoen dan ze zijn. In feite zijn ze dom en laf. Die man denkt wat de gemiddelde agent denkt. Misschien dat mijn boek zijn mening bijstelt. Echte Angels zijn intelligent. In dat milieu overleef je niet zonder hersens. Sommigen hebben topbanen in de reguliere maatschappij. Ze zitten niet de hele dag op een Harley. Gemeente- en politiewoordvoerders worden opmerkelijk zwijgzaam als je iets over Angels vraagt. Ik denk dat ze er weinig over hebben te melden. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat ze er niks over durven te zeggen. Zou dat je verbazen? Helemaal niet. Be carefull. "
Helse Engelen verschijnt bij Luitingh en is samen met Julian Sher geschreven. Beide onderzoeksjournalisten zijn met persprijzen bekroond. Marsden schrijft nu een boek over een toekomstige ecologische ramp in Canada: oliewinning in ruw zand in Canadese natuurgebieden, met behulp van nucleaire explosies. "Zoek maar op het net. De plannen zijn al rond. Ook overheden hebben soms opvallende overeenkomsten met criminele organisaties."" Geraadpleegde bron: CRI themaboek "Motor cycle gangs" Uitgave: Korps Landelijke Politiediensten. Auteur: H.J. Hagen.
